Rotator manşet yırtığı, omuzdaki dört kas ve bunların tendonlarından oluşan rotator manşet yapısının bir veya daha fazla tendonunun yırtılması durumudur. Bu yırtıklar, omuzda ağrıya, zayıflığa ve hareket kısıtlılığına neden olabilir.
Vücudumuzda en hareketli olan eklem, omuz eklemidir. Omuz eklemimizin de çoğunluğunu rotator manşet oluşturur. Vücudun en aktif eklemi olması ve koruma refleksinde rol alması nedeni ile sakatlanma ve yaralanmaların en sık yaşandığı eklem omuz eklemidir.
Rotator manşet yırtığının nedeni çoğunlukla alınan travmalardır. Bu yırtığın ileri yaşlarda kendiliğinden oluşması da mümkün olabilir. Bu durum ileri yaşlarda omuz ağrısı belirtisi ile fark edilebilir. Boyun ve bel ağrısından sonra en çok omuz ağrısı gündeme gelmektedir. Rotator manşet yırtığı mutlaka tedavi edilmesi gereken bir rahatsızlıktır. Tedavi edilmemesi halinde günlük yaşamda sorunlara sebep olabilir.
Rotator Manşet Yırtığı Nasıl Oluşur?
Rotator manşet yırtığının nedeni omuzun sürekli ve tekrar edici şekilde kullanılması olabilir. Böylece tendonlar zamanla aşınabilir ve yıpranabilir. Yüzme, tenis vb. spor dallarıyla uğraşan ve omzun sürekli kullanıldığı işlerde çalışan kişilerde bu sorun görülebilir. Ağır sporlar ile uğraşanların yaptığı herhangi zorlayıcı bir hareket de bu yırtığa neden olabilir.
Öncelikle omuzdan kola yayılan ağrı meydana gelir. Kolun başın üzerine kaldırıldığı hareketlerde ağrı görülebilir. Etkilenen taraf üzerine yatıldığında, ağrı şiddetlenebilir. Kolda güçsüzlük görülebilir. Saç taranması ve sırt kaşınması gibi aktiviteleri yapmada zorluk çekilebilir. Muayene testleri ile beraber teşhis konulabilir.
Rotator Manşet Yırtık Oluşma Nedenleri
Rotator manşet yırtığı nedenleri aşağıdaki gibi sayılabilir.
- Tekrarlayıcı baş üzeri hareketler. (Fırlatma sporları, tavan boyama gibi)
- Sert bir şekilde düşme
- Yaşlanmaya bağlı dejenerasyon
- Rotator maşetin bulunduğu aralıkta daralma
- Rotator manşetin çıkıntısı olan “akromion”un altındaki yüzey tarafından hasar alması
Rotator Manşet Yırtık Belirtileri Nelerdir?
Rotator manşet yırtığı genellikle omuzda ağrı, zayıflık ve hareket kısıtlılığı ile belirti göstermektedir. Yırtığın şiddetine göre kişiden kişiye farklı semptomlar görülebilir. İlk olarak omuzdan kola yayılan bir ağrı yaşanır. Kol, başın üzerine doğru kaldırıldığında ağrı görülebilir. Omuzu hareket ettirirken tıklama, çıtırtı veya sürtünme sesleri duyulabilir. Bu sesler genellikle tendonun hareketi sırasında oluşan sürtünmeden kaynaklanır. Kolun gücünü gerektiren, poşet taşıma gibi günlük aktivitelerde zorluk yaşanabilir.
Rotator Manşet Yırtık Tanısı Nasıl Konur?
Rotator manşet yırtığının belirtileri görülmeye başlandıysa, en kısa sürede uzman bir hekime başvurulmalıdır. Omuz ile ilgili genel öykü ve ayrıntılı fiziki muayene, büyük ölçüde tanı koymada yardımcıdır. Röntgen incelemesi, kemik kaynaklı bulguların tespitinde yararlıdır. Görüntüleme yöntemlerinden olan MR da kesin tanı için yardımcı olmaktadır. Tanı süreci, tedavi planlanması için gereklidir. Rotator manşet yırtıkları; parsiyel veya tam yırtık biçiminde çeşitlendirilebilir. Parsiyel, tam olmayan yırtık demektir. Tendonun bütün olmayan parsiyel yırtıkları cerrahi olmayan tedaviye iyi yanıt verebilir. Tam kat yırtıklar için cerrahi tedavi gerekmektedir.
Rotator Manşet Yırtık Tedavisi
Rotator manşet yırtığı tedavisinde izlenen yol, bu yırtığın oluşma nedenine göre tedavi planı yapılmasıyla başlar. Tam yırtık oluşmamışsa ve sık kullanıma bağlı gelişmişse, dinlenme ile tedavi yapılabilir. Rotator manşet yırtığı nedeniyle oluşan ağrılar için ağrı ve ödem giderici ilaçlar verilebilir. Omuzdaki eklemi kuvvetlendirmeye dair egzersizler de uygulanabilir.
Tam bir rotator manşet yırtığı durumunda ise kapalı bir cerrahi tedavi yöntemi olan artroskopik ile tedavi edilir. Küçük kesiler ve bir kamera kullanılarak yapılan bu cerrahi, tendonları onarmak için yaygın olarak tercih edilir. Omuzda 3-4 delik açılır ve kapalı ameliyat (artroskopi yöntemi) uygulanır. Kısmi yırtıklarda debridman denilen yırtık uçlarının temizlenmesi, kılıf içinde tendon yırtıklarının dikimi, kemiğe yakın ayrışma ve yırtıklarda kılıfın özel çapa tarzı tespit materyalleriyle kemiğe tutturulması ile uygulanır. Bütün bu uygulamalar kapalı olarak gerçekleştirilir.
Rotator Manşet Yırtık Sonrası
Tüm omuz hastalıklarında olduğu gibi rotator manşet yaralanmaları ardından normal fonksiyonlara dönüş biraz zaman alabilir. Cerrahi tedaviler sonrası bu zaman 3-6 ay olabilir. Temel prensip eklem hareketlerini arttırıcı ve kas gücünü geliştirici egzersizlerin düzenli ve uzman kişiler gözleminde yapılmasıdır. Hekimin önereceği egzersiz programına uymak en az operasyon kadar önemlidir. Zira cerrahi tedavi sonrası erken rehabilitasyon, kalıcı sertlik veya hareket kaybı olasılığını azaltır.
Ameliyattan sonra hastanın durumuna bağlı olarak birkaç hafta kol askısı kullanması istenebilir. İyileşme sürecinde egzersizlere de ameliyattan ortalama bir hafta sonra başlanabilir. Uzman bir cerrah tarafından uygulanan tedavi ve sonrasında alınan fizyoterapi ile çok yüksek oranlarda başarı elde edilmektedir.
